2016-cı ildə dünyaşöhrətli rəssam Sakit Məmmədovla baş tutan müsahibədə xarici dil biliyi mövzusuna toxunulmuşdu. Rəssam, əgər müəllifsənsə və sənətinin peşəkarıysan, yeni dil öyrənmək üçün sərf etdiyin zamanı işinə həsr etməyin daha mənalı olduğunu vurğuladı; əcnəbi dil probleminin isə tərcüməçi ilə həll oluna biləcəyini əlavə etdi.
Bu məsləhət üstündə bir müddət düşünmüşəm. Son zamanlar bahalı tədris mərkəzlərində ingiliscə öyrənməyə çalışan insanların hər il eyni yolla getməsi, bu məsələni mənim üçün yenidən gündəmə gətirir. Hər il üç ay boyunca bahalı kurslara gedib ingilis dilinin qrammatikasını öyrənməyə çalışan, sonra da 9 ay susan və öyrəndiklərini həyata keçirə bilməyən insanlar üçün xüsusi məsləhətlərin verilməsi zəruridir.
Bundan əlavə, əcnəbi dil məsələsinə qayıdaraq, məsləhət verənlərin kasadlığına diqqət çəkmək vacibdir. Bizim qədər məsləhət verən və bu məsləhətləri dinləməyən başqası olmayıb. Buna görə də, mənəviyyat dünyamızın “ağ atlı oğlanları” əzizlərinin qarşısında qəhrəmanlıq nümayiş etdirməklə özlərini göstərir, ancaq geniş kütlədən gizlənirlər. Mahiyyəti bilənlərin susması, bu günkü ictimai kimsəsizliyin əsl səbəbidir.
Öyrənmənin mənfi yönlərinə nəzər saldıqda, ana dilini mükəmməl bilməkdən qaçınmadan öyrənməyi təkid etmək, uşaqlarımızın düşüncələrini haçalamağa səbəb olur. Nitq və şüur balansı insanı yetişdirən vacib faktorlardır. Uşaq bir dili öyrənərək dünya görüşünü formalaşdırır, lakin ona bir neçə istiqamət yönləndirdikdə bu proses ziyanlı olur. İlk öncə bir dili mükəmməl öyrənmək mütləqdir, çünki o dil insanın ana dilinə çevrilir. Kişi, öz dilini mükəmməl bilməlidir ki, içində o dildə danışa bilsin.
Təhsil ocaqlarındakı imtahanlardan və gənclərin nitqindən görünür ki, dilimizi yaxşı bilmirik. Bu da bizim özümüzlə dil tapa bilməməyimizin səbəbidir. İndi natamam nitqlə ingilis dilini öyrənməyə çalışan insan, ana dillərinin itəsinə yaxın bir obraz yaradacaqlar.
Yenidən körpələrin və şagirdlərin əcnəbi dil öyrənməyə məcbur edilməsinə qayıdacağam. Uşaqlar buna məruz qalmamalıdırlar. Onlar öncə bir dildə mükəmməl danışmaq yetkinliyini qazanmalıdırlar; əks halda, onların düşüncələrində arzuolunmaz “pauza”lar olacaq.
Süni intellektin gündən-günə inkişaf etdiyi bir dövrdə uşaqların hər şeyə yiyələnmək məcburiyyətindən uzaq durmalıyıq. Uşaqlarımızın ən azı bir şeyi yaxşı bilmələri mütləqdir. Həmçinin, insanları bir dildə danışdırmaq istəyənlərin öz məqsədləri var. Tariximizi və dilimizi mükəmməl öyrənmələri üçün uşaqlara bu dəyəri aşılamalıyıq. Əgər öz dillərini gözəl bilsələr, onları dünyanın bütün dillərinə tanıdacaq insanlar tapılacaq.
Mənbə
